Achtergrond & Opinie:
Maandagavond 15 september 2025: een avond met fikse regenbuien en forse windstoten. Het weerhield bijna 40 inwoners van Assen niet om naar het stadhuis van Assen te gaan. Zij kwamen daar voor de eerste lesavond van de cursus ‘Politiek Actief.’
De griffie van de gemeente Assen nodigde inwoners van Assen uit voor deze cursus met als insteek: Hoe werkt de lokale politiek écht? Hoe kun je als inwoner van Assen invloed uitoefenen op lokale besluiten? Wat kun jij doen?
Tekst & Foto’s: © Cees van der Boom
© Cees van der Boom
De gemeenteraad en het werk van de raadsleden lijkt voor veel inwoners van Assen een ver-van-mijn-bed-show. Raadsvergaderingen klinken soms ingewikkeld, notulen zijn soms moeilijk leesbaar en de besluiten lijken soms traag.
In deze cursus ‘Politiek Actief’ neemt de griffie deze inwoners stap voor stap mee in de wereld van de gemeenteraad, het werk van de raadsleden en geeft hen inzage in ‘voor en achter de schermen’ van de lokale politiek.
Deze cursus is een initiatief van de griffie en zij organiseert deze cursus al sinds 2019. Het is vooral bedoeld om inwoners inzage te geven in wat de gemeenteraad doet én voor inwoners die mogelijk overwegen om zelf actief in de politiek te worden. De opzet is laagdrempelig, want deelnemers krijgen gedurende vier avonden uitleg over het werk en de taken van de gemeente en de raadsleden; ze ontmoeten de raadsleden tijdens ‘speeddates’ en wonen zelf een gemeenteraadsvergadering bij.
Griffie
De griffie van Assen bestaat uit Johan de Jonge, griffier; Arjan Erkens, adjunct griffier; vacature, raadsadviseur (is nu een vacature; Jimi de Waal is nu toegevoegd raadsadviseur); Barbara Kroon, raadsadviseur communicatie en Greta Netjes en Prescilla Jansen, beiden griffiemedewerker.
Check, check, double-check
Zij werken in het stadhuis van Assen maar zijn niet in dienst van de gemeente Assen.
De griffie staat volledig in dienst van de raad en adviseert en ondersteunt de raadsleden. De griffier is het eerste aanspreekpunt en adviseur van de gemeenteraad, die tegelijk ook de formele werkgever van de griffie is. Het aantal raadsleden is afhankelijk van het aantal inwoners en kent minimaal 9 raadsleden en maximaal 45. Voor de raadsperiode 2022 ~ 2026 werden 33 raadsleden benoemd. Nu is het natuurlijk onwerkbaar om 33 werkgevers te hebben en om die reden benoemden de raadsleden een delegatie tot formeel werkgever en aanspreekpunt.
Taken van de griffie zijn naast het adviseren en ondersteunen van de raadsleden ook het verzorgen van de informatievoorziening naar de raad en ook de communicatie en contacten met de inwoners over het raadswerk (deze cursus is daar een onderdeel van).
Daarnaast zie je de griffier naast de burgemeester tijdens de raadsvergaderingen; hij zorgt er dan voor dat de (raads)vergaderingen in goede banen worden geleid.
‘Politiek Actief’ in vier avonden en kennismaking
De eerste avond stond in het teken van kennismaken met de gemeente en het werk dat de gemeente doet én een groot deel staatsinrichting. Een kolfje naar de hand van Johan de Jonge, want hij studeerde Staats- en Bestuursrecht aan de Rijks Universiteit van Groningen.
Voorafgaand aan de start van de cursus waren diverse raadsleden in de hal van het stadhuis aanwezig om zo kennis te maken met de deelnemers. Ik zag ook al dat er flink werd gelobbyd.
Nadat de globale opzet van de cursus bekend werd gemaakt – de 2e avond gaat onder meer over hoe besluitvorming werkt en hoe je invloed uitoefent op de gemeente; de 3e avond hebben de deelnemers ‘speeddates’ met de Asser raadsfracties en de 4e avond is het bijwonen van de raadsvergadering – introduceerden de leden van de griffie zich. Vervolgens kregen enkele aanwezige raadsleden het woord: fractievoorzitter Sandra Alberts van de VVD (zij was deels aanwezig en had daarna een fractievergadering), fractievoorzitter Jan Talens van Assen Centraal en plaatsvervangend raadslid Albert Roggen van Stadspartij PLOP.
Fractievoorzitter Ria Haan van Groen Links kreeg later het woord; zij nam plaats achter de vergadertafels, net als de deelnemers. Zij kregen de gelegenheid om zich voor te stellen en de griffie had voor elke deelnemer een aparte vraag. Het zorgde voor een uiteenlopend beeld van de deelnemers: waar de ene deelnemer slechts de naam noemde en de vraag beantwoordde gaf de andere deelnemer ook een kort inkijkje in de achtergrond, motivatie en een politieke kleur. Ik kan concluderen dat Ria Haan en haar partij best aan het lobbyen zijn geweest: er was veel belangstelling voor die partij. Er was ook één deelnemer die op de kieslijst staat voor de Tweede Kamer verkiezingen op 29 oktober 2025.
Anita de Rijke van Lijst De Rijke was eveneens aanwezig bij de start van de cursus en sloot later weer aan.
Waarom is ‘Politiek Actief’ relevant?
Lokale politiek is vaak het meest tastbaar. De gemeente bepaalt over veel zaken en de belangrijkste onderwerpen waarover de gemeenteraad zelf keuzes maakt zijn verkeer, ruimtelijke ordening en bouwen, welzijn en maatschappelijke ondersteuning, armoedebeleid, beheer openbare ruimte en cultuur. Toch voelen veel inwoners afstand tot het bestuurlijke apparaat of weten ze niet hoe ze effectief invloed kunnen uitoefenen. Cursussen zoals deze zijn juist bedoeld om die kloof te dichten, want ze geven kennis (wie beslist wat), vaardigheden (hoe krijg ik inspraak of hoe voer ik een overtuigend gesprek) en netwerkmogelijkheden (rechtstreekse ontmoetingen met raadsleden). Bovendien stimuleren deze cursussen diversiteit van instroom omdat ze hier een veilige kennismaking kunnen ervaren.
Daarnaast spelen deze cursussen in op een behoefte van geïnteresseerde inwoners die wel willen meedenken maar niet weten hoe of wat en op welke wijze dat mogelijk is.
Geen college maar een leertraject
‘Politiek Actief’ is bedoeld voor geïnteresseerde inwoners van Assen die nieuwsgierig zijn in het hoe en wat van de lokale politiek. Daarvoor zijn óók kennismakingen als ‘Gast van de Raad’ bedoeld: laagdrempelige kennismakingen. Ik publiceerde daar al eerder over:
Staatsinrichting: de 1e avond
Johan de Jonge gaf de deelnemers inzage in 1) hoe blijft de ‘macht’ in balans, 2) hoe verhouden verschillende overheidslagen zich tot elkaar en 3) niveaus van wetgeving.
Hij ging daarbij in op de ‘Trias Politica,’ de vijf niveaus van bestuur en hoe die bestuurslagen invloed hebben op elkaar.
De gemeenteraad
“De gemeenteraad is het hoogste orgaan,” betoogde Johan de Jonge. Afhankelijk van het aantal inwoners wordt het aantal raadsleden bepaald. Voor de raadsperiode 2022 ~ 2026 zijn dat 33 raadsleden. Doordat het inwoneraantal van Assen is toegenomen tot nu 70.326 inwoners heeft dat invloed op het aantal raadsleden dat na de verkiezingen in 2026 zal toetreden. Dat aantal wijzigt namelijk van 33 raadsleden naar 35 raadsleden (wettelijk bepaald: altijd minimaal 9 en maximaal 45 raadsleden).
Taken van de gemeenteraad zijn onder meer: het plaatsen van onderwerpen op de agenda; het vaststellen van regelgeving (kaders); het vaststellen van de begroting; de controle van het college op uitvoering en effect en het gebruiken van signalen uit de samenleving. Raadsleden zijn immers volksvertegenwoordigers en ze moeten uiteindelijk ook verantwoording afleggen aan de kiezers.
Bron: Politiek Actief Griffie Assen 2025
Hoe kun je zelf politiek actief worden?
Het antwoord is verbluffend simpel: je sluit je aan bij en wordt lid van een bestaande politieke partij óf je richt zelf een politieke partij op. Voor dat laatste geldt dan wel dat je uiterlijk (!) op 22 december 2025 die partij geregistreerd moet hebben bij de kiesraad!
Huidige samenstelling van de gemeenteraad
Sinds de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 bestaat de raad uit diverse partijen, alhoewel er ook afsplitsingen zijn. Er zijn nu 33 raadsleden actief en de meerderheid bij stemmingen bedraagt 17. Dat is altijd de helft van het aantal raadsleden plus 1. De huidige coalitie heeft 19 zetels.
Bron: Politiek Actief Griffie Assen 2025
Wat ik al zei: er zijn in deze raadsperiode 3 afsplitsingen.
Anita de Rijke was sinds de verkiezingen in 2022 raadslid namens Assen Centraal. Zij maakte in 2023 de keuze om zich kandidaat te stellen voor JA21 Drenthe voor de Provinciale Statenverkiezingen. De fractie vond dat onverenigbaar met het karakter van Assen Centraal, namelijk een partij die onafhankelijk opereert van een landelijke politieke of geestelijke stroming. Om die reden beëindigde de partij de samenwerking per direct (december 2022). Anita besloot vervolgens om zelfstandig verder te gaan onder ‘Lijst De Rijke’ (Bronnen onder meer RTV Drenthe). *
In december 2024 besloot Tirza van Brakel uit de fractie van de SP in Assen te stappen. Haar redenen waren onvrede met het landelijke beleid. Bram Hulzebos kopte in Dagblad van het Noorden: “Tirza van Brakel stapt uit gemeenteraadsfractie SP in Assen. ‘Jimmy Dijk moet eerst naar zijn eigen rol kijken voordat hij anderen de maat neemt.'” Tirza besloot vervolgens om zelfstandig verder te gaan onder ‘Lijst Van Brakel.’
Recent, in juni 2025, besloot Bert Homan zich af te splitsen van de fractie van de VVD in Assen. Hij deed tot drie keer toe een poging om ‘zijn’ partij, de VVD, van binnenuit te veranderen. Om resultaat te bereiken stelde hij zich drie keer kandidaat als landelijk partijvoorzitter maar haalde de eindstreep niet.
Tot voor kort was Bert Homan héél duidelijk als het ging om ‘zetelroof.’ Hij was een stringente criticus als een politica of politicus een zetel meenam naar een eigen of een andere, al gevestigde, partij. “Ben je het oneens met de partij en je stapt uit de raad, dan is en blijft de zetel van de partij. Anders is dat zetelroof,” zo was zijn stellige mening. Ik kan niet anders dan concluderen dan dat hij zijn ‘heilige’ principes overboord gooide.
Zie mijn publicatie =>
Programma ‘Politiek Actief’ tijdens cursusdag 2
Tijdens cursusdag 2 krijgen de deelnemers inzage in hoe de besluitvorming binnen de gemeente werkt en hoe je invloed uitoefent op de gemeente. Zij krijgen inzicht in de raadsinstrumenten en gaan in gesprek met de raadsleden.
Die avond vindt plaats op maandagavond 29 september 2025.
Publicatie met meer foto’s =>
© Cees van der Boom
* Naschrift:
Anita de Rijke is nu actief onder ‘Leefbaar Assen’
