Achtergrond & Opinie
Femicide – de moord op vrouwen vanwege hun geslacht – is een ernstig en wereldwijd probleem.
Feit is dat elke acht dagen ( ! ) in Nederland een vrouw wordt vermoord. In de meeste gevallen wordt die moord gepleegd door haar (ex)partner.
Foto’s & Tekst: Cees van der Boom / Omroep MAAT
Aandacht voor Femicide is noodzakelijk
Om ( nóg ) meer aandacht te vragen voor femicide en hoe je ‘Rode Vlaggen’ kunt herkennen, werd voor de bezoekers duidelijk zichtbaar tijdens een korte maar aangrijpende én indrukwekkende film die te zien was in de vrachtwagenbioscoop die onlangs op het Koopmansplein in Assen was.
Rode vlaggen bij femicide, ofwel vrouwenmoord, zijn waarschuwingen / signalen die wijzen op een verhoogd risico op geweld, vaak in de privésfeer. Deze signalen kunnen variëren, maar vaak gaat het om patronen van controle, intimidatie, stalking, en fysiek of verbaal geweld (zie het vervolg onder aan het artikel).
Wethouder Jan Broekema verrichtte de aftrap: “We staan hier bij een bijzondere vrachtwagenbioscoop, over een zwaar en pijnlijk onderwerp: femicide.”
Hij bracht opnieuw onder de aandacht dat er elke acht dagen een vrouw wordt vermoord door haar partner of ex-partner. “Dat zijn geen cijfers uit andere landen, dat zijn vrouwen hier in Nederland.”
Hij vervolgde: “Ook in onze gemeente zijn we de afgelopen tijd geconfronteerd met berichten over femicide” en “Het raakt ons allemaal. Want elke vrouw is een dochter, een moeder, een vriendin en een deel van onze samenleving.”
Femicide
Femicide laat zich niet zo makkelijk herkennen. Het begint zelden met moord; vaak gaat er een lange periode aan vooraf met controle door de partner, met sociale isolatie, met angst en meer.
Er gaat soms een lange ( en vaak moeizame ) periode aan vooraf. Veel vrouwen die in een schadelijke relatie zitten durven maar moeizaam de stap te zetten, omdat ze vaak denken dat het aan hen zelf ligt; dat zíj zélf de oorzaak van het probleem of de problemen zijn.
Dúrf dan maar eens de stap te zetten!
Vormen van femicide
Femicide uit zich – helaas – in allerlei vormen. De meest voorkomende vormen zijn onder meer (Bron: Stichting Open Mind):
- Intiem partnergeweld
Vrouwen die worden vermoord door hun (ex-)partner. Deze vorm komt het meeste voor.
- Eerwraak
Vrouwen die worden vermoord omdat ze worden gezien als een ‘schande’ voor de familie.
Vaak gebeurt dit vanwege keuzes in kleding, seksualiteit, partnerkeuze of gedrag van de vrouw.
- Seksueel geweld gevolgd door moord
Dit betreft vaak vrouwen die zijn verkracht en worden vermoord om hen het zwijgen op te leggen of als een – bizarre vorm van – ‘afstraffing’ …
Lokale aanpak
Wethouder Jan Broekema: “Als man en als bestuurder voel ik de verantwoordelijkheid om mijn stem te gebruiken. Want geweld tegen vrouwen is geen vertrouwensprobleem. Het is een probleem van ons allemaal en het is juist belangrijk dat ook mannen zich uitspreken, zich bewust worden van hun rol en zich inzetten voor verandering.”
Over de lokale aanpak zei hij: “Als gemeente hebben we de verantwoordelijkheid om niet weg te kijken. Samen met de politie, Veilig Thuis Drenthe, Vaart Welzijn en initiatieven als Orange the World zijn we aan de slag gegaan om een lokale aanpak te ontwikkelen, want alleen samen kunnen we dit aanpakken.”
‘Het ligt aan mij’
Bezoekers die de film zagen kwamen toch wel bedrukt en stil uit de vrachtwagen. Het leidde tot diepgaande gesprekken met de andere bezoekers.
De film die de bezoekers te zien kregen in de vrachtwagenbioscoop vertelt het verhaal van Sanne Hertgers. Zij werd vermoord door haar man met wie ze in scheiding lag.
De vrachtwagenbioscoop is een initiatief van Wim en Monique Hertgers, de ouders van Sanne en zij strijden tegen femicide na de moord op haar dochter.
De bioscoop is onderdeel van het project femicide van Stichting Open Mind en in samenwerking met gemeente Den Haag.
‘Het ligt aan mij’ is een korte psychologische thriller en is gemaakt door Abid Chand ( regisseur ) en Marlyn van Erp ( scenarioschrijfster ). De film – die zeven minuten duurt – laat zien hoe een ogenschijnlijk liefdevolle relatie kan omslaan in controle, manipulatie, stalking en geweld.
Politie Noord-Drenthe
Een duidelijk signaal dat ook de Politie dit heel serieus neemt was de aanwezigheid van leden van politie Basisteam Noord-Drenthe.
Rob Meijer, hoofdinspecteur, zag de film ook en wilde pas wat vertellen nadat ik de film zelf gezien had.
Samen met Susan Boes, inspecteur van politie, bekeken wij de film. Ook wij waren diep onder de indruk en we waren er stil van. Wij keken elkaar aan en spraken op hetzelfde moment ‘bizar’ uit. “Zo alledaags kan het zijn.”
Nadat wij de film zagen kwam Rob Meijer terug op de ‘rode vlaggen;’ “Het is niet direct een extreme situatie die belicht wordt” en na een korte stilte: “Het kan zo maar naast je gebeuren …” en “Het is een situatie die zo in jouw leven kan passeren.” Hij voegde er aan toe: “Het is van groot belang om rode vlaggen te zien.”
Susan Boes: “Denk je eens in dat de kracht die je nodig hebt om een blikje samen te drukken al voldoende is om een vrouw te wurgen” en “Alleen een poging tot verwurging is voor ons al een rode vlag.”
Harry Mulder, inspecteur van politie, heeft ‘Jeugd en gezin, huiselijk geweld en eergerelateerd geweld’ als aandachtsgebied met het thema veiligheid en zorg voor Basisteam Noord-Drenthe. Ook hij maakt zich sterk voor meer aandacht voor zowel huiselijk geweld als voor femicide.
In een gesprek met Jan Broekema en Rob Meijer vroeg ik hoe de samenwerking in de driehoek er dan uit kan zien, zeker met alles dat speelt onder privacy.
Rob Meijer legde uit dat de politie dat niet alleen doet: “Vanuit de politie hebben wij wettelijke taken. Is er sprake van een al-dan-niet acute noodzaak, dan kunnen we juist die samenwerking zoeken.” Hij doelde hierbij op de samenwerking met het Openbaar Ministerie en de burgemeester.
Jan Broekema: “In de samenwerking maakten we aanvullende afspraken. Ook is er een steunpunt femicide waar mensen terecht kunnen met vragen.”
Wat ik mooi vond is dat er bij het aantreffen van een rode vlag gevraagd onder meer bij de politie wordt: “Mag ik hulp voor jou inzetten?” Dat betekent dat er een gesprek ontstaat met de vrouw die het betreft in plaats van het praten ‘over’ de vrouw.
“Ook al gebeurt er nog niets strafbaars kunnen buren bijvoorbeeld wel al een signaal afgeven. Horen wij bijvoorbeeld dat het daar in dat huis niet zo goed gaat, dan ondersteunen we die buurvrouw met een gesprek en waar zij bijvoorbeeld terecht kan.”
(Internationale) Serviceclubs
Marja Janssens, actief bij Soroptimisten Club Assen en Ria Wiegman, actief bij Zonta Drenthe zijn nauw betrokken bij dit thema. Zij organiseren regelmatig activiteiten die gericht zijn op vrouwenthema’s.
Zij vroegen recent onder meer aandacht voor geweld tegen vrouwen door rode pumps te plaatsen in Assen en door gesprekken met voorbijgangers aan te gaan.
Rode vlaggen en hoe die te herkennen
Wat zijn dan de rode vlaggen en hoe herken je die? Open Mind stelde 10 rode vlaggen vast.
Bij de start van de relatie probeert de man de vrouw in te palmen en haar te verleiden om versneld te gaan samenwonen of te trouwen. Een controlerende man zal proberen de vrouw af te sluiten van familie en vrienden of het contact met hen te beperken, zodat zij niet de steun krijgt die zij nodig heeft.
- Activiteiten volgen & digitale terreur
Dwangmatige controle zoals het huis voorzien van camera’s en/of opnameapparatuur; de plaatsing van tracking devices op haar mobiele telefoon of in de auto en dat vaak zonder medeweten van de vrouw.
- Autonomie beperken / ontzeggen & afhankelijkheid vergroten
Beperkingen van de bewegingsvrijheid van de vrouw zoals bijvoorbeeld het niet toestaan dat zij naar haar werk of school gaat of alle bewegingen buitenshuis volgen en meer.
- Psychologische manipulatie (gaslighting)
De man ( pleger ) is er op uit om de vrouw ( het slachtoffer ) te ontredderen, door bijvoorbeeld twijfel te zaaien over het eigen gezonde verstand. Hij zal de werkelijkheid glashard ontkennen of precies het tegendeel beweren.
- Uitschelden, vernederen & bekritiseren
De man ( pleger ) maakt kwaadaardige opmerkingen, scheldt de vrouw voortdurend uit en uit frequent kritiek. Allerlei pestvormen die alleen maar gericht zijn op het ondermijnen van het zelfvertrouwen van de vrouw.
- Jaloezie & Chantage
Jaloezie kan een uiting zijn van dwingende controle zoals bijvoorbeeld klagen over de hoeveelheid tijd die de vrouw met familie en vrienden doorbrengt. Het is een manier om die contacten af te bouwen en het contact met de buitenwereld te minimaliseren.
- Kinderen tegen de partner opzetten (parental alienation)
De man pleegt intieme terreur door de kinderen tegen de vrouw op te zetten door bijvoorbeeld te vertellen hoe slecht de vrouw (hun mama) is of door de vrouw te kleineren in het bijzijn van de kinderen.
- Derden gebruiken en opzetten tegen de vrouw & misleiding
De man zet omstanders als familie en vrienden in acties tegen de vrouw zoals het verspreiden van geruchten en roddels of in het mee afwijzen of beschamen van de vrouw.
- Seksuele dwang
De man stelt eisen aan de frequentie van seks of de handelingen daarna, zoals bijvoorbeeld het maken van seksuele foto’s / video’s of het weigeren om een condoom te dragen want anders …
- Dreiging met suïcide of bedreigen met kinderen en huisdieren
Mochten voorgaande acties niet succesvol zijn in de ogen van de man dan kan hij proberen om de vrouw onder controle te krijgen door inzet van kinderen of huisdieren zoals het dreigen om de hand aan zichzelf te slaan, gewelddadige bedreigingen tegen de kinderen te uiten of te dreigen hen iets aan te doen of door te dreigen met jeugdbescherming omdat de vrouw haar kinderen verwaarloost en meer.
Dit is een korte samenvatting van de Rode Vlaggen via ( Bron ) Open Mind -> https://www.stichtingopenmind.nl/femicide-portretten/#rode-vlaggen
Tip:
Zie of herken jij een Rode Vlag: neem contact op met de wijkagent!
Tip:
Zit jij in een onveilige situatie: neem contact op met de wijkagent zodra je daar aan toe bent.
Een schadelijke relatie is allesbehalve een gezonde relatie!
