Achtergrond, Opinie & Video:
“Soms raakt je werk je dieper dan verwacht.”
In de reeks publicaties over Brandweer Assen-West gaf ik je een kijkje achter de schermen. Ik liet zien dat de brandweerlieden oefenen, oefenen en oefenen! Dit alles om hun skills, kennis en kunde én professionaliteit naar een hoger level te tillen.
Naast de vele praktijkoefeningen wordt elke brandweervrouw en brandweerman opgeleid tot vakbekwaam professional. Het is dus veel meer dan een ‘hobby.’
Brandweerlieden krijgen in de dagelijkse praktijk te maken met allerlei incidenten waarvoor zij worden opgeroepen. Dat kunnen heftige en impactvolle oproepen zijn die soms hun sporen nalaten …
Tekst, Foto’s & Video: © Cees van der Boom | Omroep MAAT
Achter de dagelijkse drukte en hectiek van het werk bij Brandweer Assen-West schuilt een team dat soms onzichtbaar maar tegelijk ook onmisbaar en – vind ik dan – zelfs essentieel is.
Cultuur: ‘vroeger’ en nu
‘Vroeger’ was het zelfs onwenselijk om over gevoelens en emoties te praten. Dat paste jaren terug niet in de cultuur van de brandweer, politie en ambulance. Dat was ‘niet stoer.’
Uitspraken als ‘Je gaat toch niet huilen? Je bent toch geen mietje’ en ‘Húp! Weer door!’ waren jaren terug toch wel de norm. Van zeer nabij weet ik wat de impact op hulpverleners kan zijn en ook dat één incident of meerdere incidenten een enorme aanslag kunnen zijn op de mentale gezondheid van hulpverleners.
Gelukkig is er inmiddels veel veranderd.
De brandweer kent nu een Team Collegiale Ondersteuning (TCO) (Tijdens zijn presentatie had Geoffrey het over ‘Opvang’). Hun missie is duidelijk en mensgericht: collega’s ondersteunen in momenten van stress, in momenten van emotionele (over)belasting en na ingrijpende gebeurtenissen.
Het werk van TCO speelt zich vaak achter de schermen af maar – zoals ik al aangaf – vind ik essentieel en van groot belang.
“Het gaat niet om oplossingen aan te dragen,
maar om aanwezig te zijn en te luisteren …”
Directe steun
Tijdens grote en/of heftige incidenten is de focus van de brandweerlieden volledig gericht op waar zij voor staan: hulpverlening bieden.
Zij krijgen te maken met of kunnen te maken krijgen met ernstige incidenten die een aanslag doen op de mentale gezondheid.
“Een gebeurtenis is voor iedereen gelijk”
Brandweerman Geoffrey gaf een presentatie over TCO. Hij gaf tijdens die presentatie aan: “Een gebeurtenis is voor iedereen gelijk. Hoe je dat ervaart? Dat weet je niet. Dat is persoonlijk.”
Hij had het ook over ‘veerkracht’ maar ook over het belang van TCO. “Je hoeft niet alleen te praten. In stilte samen zijn is ook oké.”
Tijdens zijn presentatie liet hij enkele films zien van heftige incidenten en wat de impact daarvan is. In één van die films kwam het verhaal van een brandweerman naar voren die op het dak van een flat te maken kreeg met ontploffende gasflessen. Dat maakte grote impact en resulteerde er in dat diezelfde brandweerman geen deo kan spuiten uit angst dat ’t ontploft …
Over impact en nawerking van een incident gesproken!
Directe beschikbaarheid
“Wanneer iemand een ingrijpende gebeurtenis meemaakt, is het belangrijk dat er snel iemand is die kan luisteren en kan ondersteunen.”
Dat kan een kort gesprek zijn vlak na het incident of een serie gesprekken over meerdere dagen. Dat is volledig afhankelijk van de behoefte van de collega.
Luisteren, erkennen en begeleiden
“Het klinkt eenvoudig, maar het vraagt veel empathie en ervaring,” tekende ik op van een lid van TCO. “Het is soms zwaar, want je hoort verhalen die je niet onberoerd laten. Tegelijk is het heel dankbaar werk: je ziet hoe iemand weer tot rust komt en de steun waardeert.”
Het is een benadering die niet alleen het welzijn van de collega’s versterkt maar ook een methodiek die de onderlinge verbondenheid binnen de organisatie bevordert.
Daarbij plaats ik ook een kanttekening: de leden van TCO wisselen onderling hun ervaringen uit en vinden dan ook steun bij elkaar. Ook dat vind ik essentieel en van groot belang.
Preventie en veerkracht
Er is dus veel aandacht voor nazorg bij allerlei soorten incidenten. “Ook voorzorg is van belang,” benadrukte brandweerman Geoffrey.
Voor deze serie publicaties mocht ik bij allerlei oefeningen en bijeenkomsten van Brandweer Assen-West aanwezig zijn. Ik had mooie en diepgaande gesprekken en wat ik steeds opnieuw zag was de enorme passie voor ‘het vak.’
Wat ik ook zag was de ‘kameraadschap.’ Brandweerlieden die ook op elkaar letten, waardoor zij soms samen in gesprek gaan. Soms is er enige bezorgdheid over het mentale welzijn van een collega als zij vroegtijdig signalen van stress of emotionele overbelasting opmerken. Dan is er altijd een luisterend oor naar elkaar toe of wordt een gesprek met TCO aanbevolen.
Vertrouwelijkheid TCO
Bij alle gesprekken met TCO is er sprake van een balans tussen vertrouwelijkheid en begeleiding. Brandweerlieden kunnen veilig hun verhaal doen bij TCO, zonder dat dit directe gevolgen heeft voor hun functie of evaluaties.
Het effect is dan ook merkbaar: brandweerlieden die ondersteuning krijgen van TCO ervaren minder stress en meer veerkracht. Dat draagt dan weer bij tot een gezonde en open cultuur en wordt praten over emoties geen taboe maar een normaal en gewaardeerd onderdeel van het werk.
Van harte aanbevolen!
Ik wens alle brandweervrouwen en brandweermannen en zeker ook de leden van Jeugdbrandweer Assen alle goeds toe bij dit o zo belangrijke en mooie werk!
Tegelijk ben ik dankbaar voor hun openheid én dat ik mij een ‘vriend van de rode brigade mag noemen …’
Tip:
Voor de Video =>
© Cees van der Boom
